|
Once upon a time there lived a deer in the forest near
Banaras. His coat was of a golden hue, his eyes gleamed like jewels,
and his horns had the sheen of polished silver. His name was King
Banyan Deer and his herd numbered five hundred. Close by in the same
forest, there dwelt another deer with a herd of five hundred
followers. His name was King Branch Deer and his coat was also of a
golden colour.
In those days King Brahmadatta (6) of Banaras was passionately fond
of hunting, and ate meat at every meal. Every morning he summoned
all his subjects, townsfolk and villagers alike, and making them
leave their business, took them hunting.
After a while the people grew annoyed with this daily practice
and thought, “Our king stops us from doing our work, and expects us
to do nothing but go hunting with him.”
They held a conference and decided on a plan of action. “We
will provide water and sow crops in the king's personal park. Then
we will drive a number of deer in there, close the entrances, and
the king can hunt to his heart's content.”
They planted grass and sowed crops in the park and dug some
water holes for the deer. The gates were flung wide open. The king's
subjects set out for the forest, armed with sticks and all sorts of
weapons to trap the deer. They surrounded a part of the forest, and
in doing so, encircled the abode of both the Banyan and the Branch
deer. As soon as the people saw the deer running about frantically
in their efforts to escape, they started to beat the trees, bushes
and the ground with their sticks, until both the herds were driven
out of the forest. Waving their weapons and shouting loudly, they
chased the deer into the park, and firmly shut all the gates.
Triumphantly they went to the king. “Sire, you have ruined our
business by making us go hunting with you every day. So we have
driven in enough deer from the forest to fill your park. From now
onwards you may kill and eat them at your leisure,” they told him.
The king was very pleased and went to the park and looked at
the several hundred deer grazing there. Amongst them he saw the two
beautiful golden deer, and decided that these two were not to be
killed. Sometimes he would shoot a deer and bring it back to the
palace, and sometimes his hunter would shoot one. When the deer saw
the bow and arrow being aimed at them every day, they used to dash
away and tampede in fright. But after being wounded twice or thrice
they would grow weary, and unable to run fast, were easily killed.
King Banyan Deer conferred with King Branch Deer and said to
him, “Friend, our herds are being destroyed in great numbers. They
cannot escape death, but at least they need not be wounded
unnecessarily. Let the deer go to the palace by turns, one day a
deer from my herd and the next day a deer from your herd. The deer
on whom the lot falls will go of his own accord to the place of
execution, and thus the other deer will escape being wounded.”
King Branch Deer agreed to King Banyan Deer's proposal, and every
day the deer whose turn it was, went to the palace door and placed
his head on the execution block. So he king's cook only slaughtered
the victim who awaited him.
One day it was the turn of a mother doe with a baby fawn only a
few weeks old. She belonged to the herd of King Branch Deer.
Trembling with fear, she went to her king and said, “My lord, today
it has fallen to my lot to go to the palace. My child is still young
and unable to feed himself. If I die who will care for him? I beg of
you, spare me this time and when he is older I will go willingly to
the block.”
King Branch Deer remained unmoved by the young mother's story and
replied sternly, “I cannot order another to take your place at the
execution block. This is your misfortune and it is your fate to die
today. Delay not longer and go at once to the palace.”
The mother doe turned away with tears in her eyes and looked
at the baby nuzzling close to her side. She decided to go to King
Banyan Deer and throw herself at his mercy. When King Banyan Deer
heard the pitiful plea of the doe, his heart was moved, with sorrow
and distress, and he said to her, “Go back to your herd and
continue to care for your little one. I shall see that another takes
your place.”
Then King Banyan Deer went himself and placed his head on
the block outside the palace door. The cook, seeing him, cried out,
“Why, this is the king of the deer whom the king has spared! What
does this mean?” Bewildered, he ran into the palace to tell the
king. Immediately, the king with all his ministers and courtiers
came to the palace door, and saw the beautiful golden deer lying
with his head on the block. Gently he said to the deer, “My friend,
king of the deer, did I not promise you your life? How is it that
you are lying here?”
“Great king, a mother doe with her young fawn came to me and
begged for her turn today to be passed over. If she dies, her infant
will also perish, for who would care for it? I could not order
another to die for her sake, so I have taken her place myself. That
is why you see me lying here. There is nothing more to it than that,
Your Majesty.”
The king looked at King Banyan Deer with wonder in his
eyes. “My Lord, golden king of the deer. Never have I seen to this
day, even amongst men, and act of self-sacrifice as great as yours.
No one can equal you in love, charity and pity. Arise, I spare the
lives of both you and the mother doe.” “You have spared us, great
King, but what about the others?” “Great deer, I shall spare their
lives also.”
“Sire, you have spared the deer, but what about the other
four-footed animals?”
“I shall spare their lives also.”
“Sire, all the animals will be safe. What will the flocks of
birds who live in your kingdom do?”
“They too shall be spared.”
“Sire, the birds will be safe, but what about the fishes in the
rivers and lakes?”
“They too shall be safe.”
Rising to his
feet, King Banyan Deer thanked the king for his merciful act and
returned to the park. The king ordered all the gates to be opened
again. King Banyan Deer and King Branch Deer led their herds back to
the forest, where they lived in peace to the end of their lives. |
Ngày xưa, có một con nai sống tại khu rừng gần thành phố
Ba La Nại - Banaras, (ở Ấn Ðộ). Lông của nó màu vàng, mắt nó lóng
lánh như châu báu, và cặp sừng của nó sáng ngời như bạc đánh bóng.
Nó tên là Lộc Vương Ba-Ni-Ăn (Banyan), làm chúa cả đàn khoảng năm
trăm con. Cạnh khu rừng ấy, có một con nai khác, cũng sống với một
đàn năm trăm con. Tên của nó là Nai Chúa Bờ-Răn-Sờ (Branch), và lông
của nó cũng màu vàng.
Vào thời ấy, vua Bờ-Ra-Ma-Ðát-Ta (Brahmadatta) (6) ở thành phố
Ba-La-Nại thích săn bắn, và dùng thịt trong mỗi bửa ăn. Mỗi sáng nhà
vua mời các triều thần, dân trong thành phố cũng như ở làng xã, bỏ
công ăn việc làm để cùng đi săn với đức vua.
Sau một thời gian, dân chúng cảm thấy bực mình với công việc
hằng ngày đi săn nầy, nên đã nghĩ rằng: “Nhà vua đã cản trở công
việc làm ăn của chúng ta, và mong chúng ta làm một công việc không
gì khác hơn là đi săn với đức vua”.
Họ bèn tổ chức đại hội để dự tính một chương trình hành động:
“Chúng ta sẽ cho nước vào và trồng lúa trong công viên của nhà vua.
Chúng ta sẽ xua đuổi một số nai vào nơi đó, rồi đóng chặt các cổng
lại để nhà vua tha hồ đến săn bắn tùy thích”.
Họ trồng cỏ, cấy lúa trong công viên và đào những vũng nước uống
cho đàn nai. Các cổng của công viên được mở rộng. Thần dân của đức
vua tiến vào khu rừng, trang bị với gậy gộc và đủ các loại khí giới
để đặt bẫy những con nai. Họ bao vây một phần khu rừng và làm thế,
nhằm vây quanh luôn khu vực của cả hai Lộc Vương Ba-Ni-Ăn và Nai
Chúa Bờ-Răn-Sờ. Khi đoàn người đi săn thấy đàn nai chạy cuồng loạn
trong cố gắng để trốn thoát, họ bắt đầu dùng gậy gộc đập các nhánh
cây, bụi rậm và mặt đất cho đến khi các đàn nai bị xua đuổi chạy ra
khỏi rừng. Vung khí giới và la hét ầm ĩ, họ xua đuổi đàn nai chạy
vào công viên, và đóng chặt các cổng lại.
Một cách chiến thắng, họ đến thưa với nhà vua: “Tâu bệ hạ,
hoàng thượng đã làm phiền hà đến công ăn việc làm của chúng tôi bằng
cách bắt chúng tôi hằng ngày đi săn với hoàng thượng. Vì vậy, chúng
tôi đã đánh đuổi một số nai trong rừng chạy vào sống nơi công viên
của hoàng thượng. Từ nay trở đi, lúc nhàn rỗi hoàng thượng có thể
vào săn bắn và giết thịt chúng”.
Nhà vua lấy làm vui mừng, vào công viên để nhìn xem hàng trăm con
nai đang gặm cỏ ở đó. Trong các đàn nai nầy, đức vua trông thấy có
hai con nai vàng rất đẹp, và quyết định rằng sẽ không săn giết hai
con ấy. Hôm nay nhà vua bắn một con và mang nó về cung, ngày khác
thợ săn của đức vua bắn một con. Hằng ngày, những con nai khi thấy
cung tên nhắm bắn, chúng thường lẹ làng tránh xa và sợ hãi chạy tán
loạn. Nhưng sau khi bị thương hai hoặc ba lần, chúng cảm thấy yếu
sức không thể chạy nhanh được, nên dễ dàng bị giết chết.
Lộc Vương Ba-Ni-Ăn điều đình và nói với Nai Chúa Bờ-Răn-Sờ:
“Này bạn, các đàn nai của chúng ta đã bị tổn thất một số lớn. Chúng
không thể nào thoát chết được, nhưng ít ra chúng có thể tránh khỏi
bị thương một cách không cần thiết. Chúng ta nên sắp xếp cho đàn nai
thay phiên nhau vào cung điện, bửa nay một con trong bầy của tôi;
ngày khác một con trong đàn của anh. Chú nai nào rút thăm trúng,
phải chịu vào hoàng cung để người ta giết thịt; và nhờ vậy, những
con nai khác sẽ thoát khỏi cảnh thương vong”.
Nai Chúa Bờ-Răn-Sờ đồng ý theo đề nghị của Lộc Vương Ba-Ni-Ăn,
và hằng ngày mỗi con nai tới phiên mình, nó đến trước cửa hoàng cung,
kê đầu nơi tấm thớt làm thịt. Như thế người đầu bếp của nhà vua chỉ
ra giết thịt nạn nhân đang chờ sẵn ông ta.
Ngày
kia, khi đến lượt một con nai cái, mẹ của chú nai nhỏ vừa mới sinh
chỉ được vài tuần lễ. Nó thuộc đàn nai của Nai Chúa Bờ-Răn-Sờ. Run
sợ, nai mẹ đến yết kiến vua của nó và nói: “Thưa Ngài, hôm nay đến
phiên tôi phải vào hoàng cung. Con tôi đang còn quá bé, và không thể
tự mình kiếm thức ăn. Nếu tôi chết, ai sẽ nuôi dưỡng nó? Tôi xin
Ngài hãy tha cho tôi lần nầy, và khi con tôi lớn khôn, tôi sẽ tình
nguyện vàonơi giết thịt”.
Nghe nai mẹ trẻ than kể, không một chút cảm động, Nai Chúa
Bờ-Răn-Sờ nghiêm khắc trả lời: “Tôi không thể bắt ai khác thay thế
nhà ngươi vào nơi giết thịt (của nhà vua) được. Thật là điều bất
hạnh cho ngươi, và số kiếp của ngươi là phải chết hôm nay. Ðừng chậm
trễ nữa, hãy vào cung điện ngay đi”.
Nai mẹ, nước mắt chảy ràn rụa, bỏ đi và nhìn nai con đang chui
rúc đứng bên cạnh mình. Nó quyết định tìm đến cầu cứu lòng từ bi của
Lộc Vương Ba-Ni-Ăn. Khi nghe tình cảnh đáng thương của nai mẹ, Lộc
Vương Ba-Ni-Ăn lòng xúc động với nỗi đau đớn buồn rầu, bảo nai mẹ
rằng: “Ngươi hãy trở về tiếp tục chăm sóc cho chú nai bé của ngươi.
Ta sẽ tìm con nai khác thay thế”.
Rồi Lộc Vương Ba-Ni-Ăn tự mình đến kê đầu nơi tấm ván bên ngoài
cửa hoàng cung. Tên đầu bếp thấy nó liền la lớn: “Thật lạ lùng, con
Nai Chúa nầy đã được đức vua miễn tha rồi mà! Như vậy là nghĩa làm
sao?”. Ông ta sửng sốt chạy vào cung điện tâu với đức vua. Nhà vua
với các vị thượng thư và triều thần đến trước cửa hoàng cung, thấy
Lộc Vương sắc vàng xinh đẹp đang nằm kê đầu trên tấm thớt. Nhà vua
dịu dàng bảo với Nai Chúa: “Nầy Lộc Vương, bạn của tôi, ta chẳng đã
hứa sẽ không giết hại ngươi rồi sao? Vậy cớ gì bạn lại đến nằm ở đây?”.
“Tâu Ðại Vương, một con nai mẹ cùng với chú nai con đã đến xin
tôi hãy tha cho phiên nàng khỏi vào hoàng cung để chịu giết thịt hôm
nay. Nếu nai mẹ chết, con nàng cũng không sống được, vì ai sẽ chăm
sóc nó? Tôi không thể bắt nai khác chết thay cho nai mẹ, nên đích
thân tôi phải đến chịu chết thay cho nàng. Vì vậy nên hoàng thượng
thấy tôi nằm ở đây. Không có gì khác hơn ngoài điều ấy, tâu Ðại
Vương”.
Nhà vua nhìn Lộc Vương Ba-Ni-Ăn đầy kinh ngạc và nói: “Nầy
Lộc Vương, Chúa nai vàng của ta. Từ trước nay, ta chưa bao giờ thấy
ngay cả loài người một hành động hy sinh lớn lao như Lộc Vương.
Không ai có được tình thương, lòng nhân ái, và từ bi như bạn. Hãy
đứng dậy, ta sẽ tha mạng sống cho cả ngươi và nai mẹ”. “Ðại Vương
tha cho chúng tôi, nhưng còn những con nai khác thì sao?”. “Hỡi
Lộc Vương cao quý, ta cũng sẽ không giết hại chúng”.
“Thưa Ðại Vương, Ngài tha cho loài nai, nhưng các thú vật bốn
chân khác thì sao?”.
“Ta cũng sẽ tha cho chúng”.
Thưa Ðại Vương, tất cả những loài vật sẽ được bảo vệ. Còn
cácđàn chim sống trong vương quốc của Ngài
sẽ thế nào?”
“Chúng cũng sẽ được an toàn”.
“Thưa Ðại Vương, sự sống của chim muông sẽ được tôn trọng,
nhưng còn loài cá trong các sông và ao hồ?”.
“Chúng cũng sẽ được bảo vệ”.
Lộc
Vương Ba-Ni-Ăn đứng đậy cám ơn hành động từ bi của đức vua và trở về
công viên. Nhà vua lại ra lệnh mở các cổng. Lộc Vương Ba-Ni-Ăn và
Nai Chúa Bờ-Răn-Sờ dẫn dắt các đàn nai của chúng trở về rừng, tại
đây chúng sống an lành cho đến mãn đời của chúng. |
